سازوکارهای حقوق کیفری ایران در زمینۀ اعمال حق دادخواهی کودکان بزهدیده (حق بر شکایت کودک)

author

  • امیرحمزه زینالی دکترای حقوق کیفری و جرم شناسی و عضو مرکز تحقیقات مدیریت رفاه اجتماعی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، ایران.
Abstract:

براساس اصل 36 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران دادخواهی حق مسلم هر فرد است، هر کس می‌تواند به منظور دادخواهی به دادگاه صالح رجوع نماید، همه افراد ملت حق دارند به این‌گونه دادگاه‌ها دسترسی داشته باشند و هیچ‌کس را نمی‌توان از دادگاهی منع کرد که به موجب قانون حق مراجعه به آن را دارد. عبارت به کار رفته در این اصل همگی مطلق و بی‌قید و شرط است. بنابراین اصل اولیه بر این است که ناتوانی نمی‌تواند مانع از اعمال حق دادخواهی شهروندان شود؛ اما اجرای این حق مدنی در مورد گروه‌های خاصی از شهروندان به دلیل وضعیت خاص جسمانی و اجتمانی می‌تواند با موانعی روبه‌رو شود که کودکان و نوجوانان از جمله این گروه‌هایند. این موضوع در زمینه جرایم ارتکابی علیه کودکان به دلیل آثار سنگین بزه‌دیدگی و ضرورت‌های اجتماعی و انسانی راجع به حمایت از کودکان قربان جرم، اهمیت زیادی دارد. هر چند کودکی عامل سلب حق شکایت کودکان از جرایم ارتکابی علیه آنها محسوب نمی‌شود، اما با توجه به شرایط آسیب‌پذیر کودکان در ناتوانی از طرح دعوای کیفری و در راستای کاهش رقم سیاه جرایم ارتکابی علیه آنها، قانونگذاران، با اتخاذ رویکردی رفاهی به پیش‌بینی سازوکارهای حمایتی افتراقی در جهت اجرا و استیفای حق دادخواهی کیفری کودکان اقدام کرده‌اند. این موضوع در قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 ـ به عنوان یکی از بزه‌دیده محورترین قوانین کیفری تاریخ قانونگذاری کیفری در ایران ـ نیز مورد توجه قرار گرفته است. بررسی این قانون و مقایسه آن با سایر قوانین و مقررات مجری در این زمینه مانند قانون حمایت از کودکان و نوجوانان مصوب 1381/9/25 و قانون حمایت از کودکان بی‌سرپرست و بد سرپرست مصوب 1392/6/31 و غیره و  لوایح در حال تصویب بیش از هر چیز نشانگر ناهماهنگی، تعارض و سرگردانی در سیاست‌های تقنینی اتخاذی این حوزه است. این مقاله به بررسی موضوع‌های مذکور با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی و بهره‌برداری از یافته‌های حقوق تطبیقی می‌پردازد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحدید حق شکایت در حقوق کیفری ایران

شکایت کیفری تحت شمایل قانونی خود حق مسلّم هر شخص است. از طرفی سوء استفادهاز حق شکایت و بازی با آبروی اشخاص جامعه مورد نهی قانونگذار است. در ایـن بـین ممکـناست کسی بدون سوء نیت و در حالی که خود را محق در دعوا میداند دست به طرح شـکایتکیفری بزند و از این طریق ناخواسته هزینههای مالی و معنـوی سـنگینی بـه طـرف شـکایت بـارنماید. احتیاط در طرح شکایت و نسبت دادن عمل مجرمانه به دیگری در حقوق جزای ایـران و...

full text

تحدید حق شکایت در حقوق کیفری ایران

شکایت کیفری تحت شمایل قانونی خود حق مسلّم هر شخص است. از طرفی سوء استفادهاز حق شکایت و بازی با آبروی اشخاص جامعه مورد نهی قانونگذار است. در ایـن بـین ممکـناست کسی بدون سوء نیت و در حالی که خود را محق در دعوا میداند دست به طرح شـکایتکیفری بزند و از این طریق ناخواسته هزینههای مالی و معنـوی سـنگینی بـه طـرف شـکایت بـارنماید. احتیاط در طرح شکایت و نسبت دادن عمل مجرمانه به دیگری در حقوق جزای ایـران و...

full text

قابلیت دادخواهی حق بر سلامت در نظام حقوق بین‌الملل

Right to health is a fundamental right that has been mentioned in several international and regional documents and national laws. Since the beginning of the codification of human rights documents, there have been some challenges about justisiability of Economic, Social and Cultural rights including the right to health as one of the most important components of these rights. This led to the igno...

full text

قابلیت دادخواهی حق بر سلامت در نظام حقوق بین الملل

حق بر سلامت یکی از حقوق بنیادین بشر است که در اسناد بین المللی متعدد در سطوح جهانی و منطقه ای و همچنین در نظام های حقوقی ملی مطرح شده است. از ابتدای تدوین اسناد بین المللی حقوق بشر، چالش هایی در مورد قابلیت دادخواهی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی که حق بر سلامت یکی از مهم ترین اجزای آن است، وجود داشته است. این موضوع به کم اهمیت انگاشته شدن این حقوق از سوی دولت ها انجامیده و به عنوان ابزاری برای...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 2  issue 3

pages  29- 52

publication date 2014-02-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023